آیین نامه ها و دستورالعمل ها

به نام خداوند بخشنده ي مهربان
آیین نامه ي انتشارات دانشگاه یاسوج
مقدمه
به منظور تعیین خط مشی پذیرش چاپ و نشر در دانشگاه و انطباق آن با موازین اسلامی و رعایت
استانداردهاي علمی، نحوه ي پرداخت حق الزحمه ي صاحبان اثر، قیمتگذاري، فروش و اهد اي کتاب،
این آییننامه تدوین گردیده است.
بخش اول : اهداف و فعالیتها:
مادهي 1: انتشارات دانشگاه از طریق نشر تولیدات و آثار به صورت مکتوب و الکترونیکی براي تحقق
اهداف ذیل تلاش می کند:
الف) نشر دانش
ب) سهولت دستیابی به آثار ارزنده ي فنی، ادبی، فرهنگی و هنري جامعه و به ویژه قشر دانشگاهی
ج) تقویت بنیه ي علمی جامعه و بویژه دانشگاهیان
د) حمایت از پژوهشگران، پدیدآورندگان و مترجمان دانشگاهی
ه) تأمین منابع درسی دانشگاهی
و) کمک به ارتقاي کیفی جامعهي دانشگاهی
ز) زمینهسازي براي نهادینه کردن فرهنگ مکتوب در سطح دانشگاه و جامعه
ماده ي 2: زمینههاي فعالیت حوزه ي انتشارات دانشگاه براي دستیابی به هدفهاي مندرج در
ماده ي( 1)، عبارت است از:
الف) نشر آثارعلمی اصیل و ارزنده ي اعضاي هیأت علمی دانشگاه اعم از متون درسی، کمک درسی و
گزارشهاي علمی
ب) نشر ترجمه ي آثار معتبر و ارزنده ي علمی
ج) نشر ترجمه ي منابع درسی مصوب
د) نشر آثار و پژوهش هاي بدیع دانشمندان معتبر ایرانی و خارجی
ه) نشر متون کهن ارزشمند
و) نشر کتب و آثار مرجع مانند فرهنگنامه ها، دایره المعارف ها و اطلس هاي رنگی
ز) نشر مجموعه ي مقالات یا چکیده ي مقالات ارایه شده در همایش هایی که با همکاري دانشگاه برگزار
می شود
2
ح) نشر مجلات و نقشه ه اي تهیه شده در دانشگاه
ماده ي 3: منظور از انتشارات آثاري است که با تصویب شوراي انتشارات دانشگاه، به صورت هاي مختلف
چاپ و منتشر می گردد و روي جلد آنها نشانه ي دانشگاه یاسوج، شماره ي مسلسل، شابک و عبارت
چاپ می شود. « انتشارات دانشگاه یاسوج »
-1-3 اثر: به هر گونه تألیف، تصنیف، ترجمه و تصحیح متونی که قابل چاپ باشد، اطلاق می گردد.
تبصره 1: مؤلف به کسی اطلاق می شود که داراي یکی از آثار تألیف، تصنیف و یا تدوین و گردآوري
باشد.
-2-3 تألیف: مجموعهاي از اطلاعات علمی و نظریات پذیرفته شده است که بر اساس تحلیل جدید و
یا ترکیب مبتکرانه ساماندهی میشود و معمولاً توام با نقد است. بدیهی است که چنین کتابی باید
محتوي تعداد کافی از پژوهشهاي منتشر شده قبلی صاحب(آن) اثر بوده و در ضمن کتاب نیز به آنها
مرجوع شده باشد.
-3-3 تصنیف: مجموعه اي است که پیام اصلی آن بر اساس دیدگاهها و نوآوريهاي علمی نویسنده یا
نویسندگان است و همراه با تحلیل یا نقد دیدگاههاي دیگران در یک موضوع مشخص می باشد، به
گونهاي که حداقل یک سوم کتاب شامل دیدگاههاي جدید نویسنده(گان) شود، هرچند که ممکن است
آنها را قبلاً در مقالات خود منتشر کرده باشند.
-4-3 تدوین و گردآوري: مطالب یا دادههایی هدفمند و منسجم که از منابع مختلف تهیه و در یک
مجموعه تدوین میشود.
-5-3 ترجمه: اثري است که از زبانهاي خارجی به زبان فارسی یا بالعکس با حفظ اصالت متن اصلی
برگردانده شود ترجمه مطلوب آن است که مترجم ساختار کتاب اصلی را حفظ و متن را به دقت و با
استفاده از معادلهاي مناسب و رایج و با رعایت یکنواختی در سراسر کتاب به طور سودمند به زبان
فارسی آن چنان برگرداند که براي خواننده فارسی زبان قابل فهم باشد.
-6-3 تصحیح: مقصود تصحیح انتقادي و قیاسی متون است.
وظایف مصحح عبارتست از:
الف) ذکر نسخهي بدلهاي موجود در سطح جهانی.
ب) تشخیص صحیحترین و نزدیک ترین نسخه به روزگار مؤلف.
ج) معرفی سابقهي موضوع تحقیق.
د) ارایهي مأخذ و منابع مورد استفاده با استناد به شوا هد و کتاب شناسی آن.
ه) تکمیل نقیصه در عبارات و محتوا و داوري در بهترین برداشت.
-7-3 ویژگیهاي مؤلف:
1- : سابقه تدریس یا تحقیق در رشته تخصصی کتاب (حداقل 5 نیمسال ). 7-3
3
2- : مرتبط بودن موضوع کتاب با رشتهي تخصصی مؤلف . 7-3
3- : هماهنگی و همخوانی محتویات تشکیل دهنده کتاب با فصل ها، زیرفصل ها، بخش ها، 7-3
زیربخش ها، اشکال و نمودارهاي کتاب.
4- : ذکر منابع و مأخذ، رعایت استانداردهاي مرتبط با موضوع و استفاده از منابع جدید نزدیک به 7-3
انتشار کتاب و استفاده از منابع قدیم در صورت نیاز.
5- : جامعیت مباحث و فصول در چارچوب هدف هاي ویژه ي تشکیل دهنده کتاب. 7-3
6- : ارائه خلاصه مفاهیم اصلی هر فصل در پایان فصل مربوطه (در صورت نیاز). 7-3
-8-3 استانداردهاي تألیف:
1-8-3 : مشخص بودن هدف کتاب .
2- :استفاده از منابع معتبر. 8-3
3- : طرح و پردازش یافته هاي خود و دیگران . 8-3
4- : هماهنگی و تناسب مطالب با یکدیگر و با هدف کتاب . 8-3
5- : به روز بودن منابع و مأخذ (حسب مورد). 8-3
6- : جامعیت مباحث در موضوع مورد بحث. 8-3
7- : نظم منطقی در توالی فصول کتاب. 8-3
8- : عنوان تألیف با محتواي کتاب متناسب باشد. 8-3
-9-3 نشانگرهاي تألیف که در دانشگاه باید رعایت شود عبارتند از:
1- : بیان هدف در پیشگفتار. 9-3
2- :ارجاع درون متنی با توجه به شیوه نامه تالیف و ترجمه . 9-3
3- :هماهنگی و همخوانی محتویات تشکیل دهنده کتاب با فصل ها، زیرفصل ها، بخش ها، زیربخش ها، 9-3
اشکال و نمودارهاي کتاب مشخص شود.
4- : ذکر منابع و مأخذ، رعایت استانداردهاي مرتبط با موضوع و استفاده از منابع جدید نزدیک به 9-3
انتشار کتاب و استفاده از منابع قدیم در صورت نیاز.
5- : جامعیت مباحث و فصول در چارچوب هدف هاي ویژه ي تشکیل دهنده کتاب. 9-3
6- : ارائه خلاصه مفاهیم اصلی هر فصل در پایان فصل مربوطه (در صورت نیاز). 9-3
تبصره 2: به طور کلی شوراي تخصصی می تواند در موارد خاص از بعضی شرایط فوق که به کیفیت اثر
خدشه وارد نمی کند بنا به تشخیص صرف نظر کند.
10-3 - استانداردهاي ترجمه عبارتست از:
1-10-3 : حفظ ساختار کتاب(حفظ فصل بندي، بخش بندي، پاراگراف بندي)
2-10-3 : حفظ امانتداري کتاب اصلی.
4
3-10-3 : دقت در ترجمه(حذف هیچ یک از کلمات اصلی، عبارات، جملات و پاراگراف ها مجاز
نمی باشد.)
4-10-3 : استفاده از معادلهاي مناسب و رایج براي واژگان.
5-10-3 : ارائهي توضیحات در پاورقی و یادداشت در پایان کتاب(در صورت نیاز).
11-3 : ویژگیهاي کتاب مطلوب براي ترجمه:
1-11-3 : کتاب مورد نظر ترجمه نشده باشد و به زبان اصلی باشد.
2-11-3 : با تأیید شورا در خصوص موضوع کتاب از چند متخصص موضوع نظرخواهی شود.
3-11-3 : گروه در مورد درسی یا کمک درسی بودن اثر نظر دهد.
12-3 : ویژگیهاي مترجم
1-12-3 : مترجم به زبان اصلی کتاب تسلط داشته باشد.
2-12-3 : موضوع کتاب در رابطه با رشتهي تخصصی مترجم باشد و یا مترجم موضوع کتاب را تدریس
کرده باشد.
3-12-3 : با واژگان تخصصی معادل و رایج در دو زبان مبدا و مقصد آشنا باشد و به مهارتهاي نوشتاري
زبان فارسی تسلط داشته باشد.
4-12-3 : مترجم حداقل یک مقاله به زبان اصلی یا به زبان فارسی در زمینهي موضوع مورد ترجمه
داشته باشد.
13-3 - صاحب اثر: شخص یا اشخاصی است که تمام حقوق مادي و معنوي اثر متعلق به او یا آنهاست
که طبق قرارداد، این حقوق براي همیشه یا براي مدتی معین به ادارهي انتشارات دانشگاه واگذار
میشود.
-14-3 قرارداد: سندي است که به منظور ایجاد تعهد بین صاحب اثر و دانشگاه تنظیم و مبادله می
شود و در آن مواردي چون میزان حق الزحمه و حق التألیف، نحوه ي پرداخت و مقطع زمانی تحویل
اثر، تعداد صفحات، شمارگان و ضوابط چاپ و انتشار مشخص می گردد.
-15-3 حق الزحمه یا حق التألیف: مبلغی است که در ازاي انجام هر یک از تعهدات یا خدمات، بر
مبناي آخرین مصوبات شوراي پژوهشی دانشگاه یاسوج به عامل آن پرداخت می شود.
-16-3 صفحه: بخشی از اثر با قطع وزیري (حروف فارسی یا لاتین با قلم نمره ي 12 ، به طول سطر
12 سانتی متر و تعداد 26 سطر در هر صفحه) است. در خصوص آثاري که داراي فرمولها و اشکال
متعدد یا در سایر قطعها هستند، تعداد صفحات اثر براي محاسبهي حق الزحمه با تشخیص شوراي
پژوهشی تعیین می شود.
-17-3 ویرایش: انجام هر گونه اصلاح در اثر است که از نظر کیفی به صورتهاي ذیل انجام می پذیرد.
5
-1-17-3 ویرایش علمی: بررسی موضوعی و تخصصی محتواي اثر، مقابله متن با اصل و رفع اشکالات و
ابهامات و تحقیق در صحت یا سقم آن، بررسی استخراج منابع و مآخذ متن و سایر موارد
-2-17-3 ویرایش ادبی: اصلاح اشکالات نگارشی، دستوري و نشانه گذاري جملات بر مبناي
استاندارد زبان و ادبیات فارسی و بدون تغییر در محتواي علمی.
-3-17-3 ویرایش فنی: بر مبناي شیوهنامهي نشر دانشگاه یاسوج تعیین نوع قلم و شمارهي آن در
تمامی متون بر اساس زیبایی(شامل متن اصلی و فرعی صفحهي حقوقی، زیرنویسها، فرمولها و ...)،
کنترل غلطهاي تایپی و املایی و نیز عدم جا افتادگی در متن و یکدست بودن پانوشتها، ارجاعات،
نمایه، کتابنامه، نمودارها، جداول، فهرستها و پاراگراف بندي و موارد مشابه آن است.
تبصره 3: تعیین نوع قطع به پیشنهاد ویراستار فنی و تأیید شوراي انتشارات دانشگاه مشخص می شود.
مادهي 4- تشکیلات
1-4 - شوراي انتشارات دانشگاه (از این پس شورا نامیده می شود).
2-4 - ادارهي انتشارات دانشگاه (از این پس اداره نامیده می شود).
مادهي 5- ترکیب شورا
1-5 - معاون پژوهشی دانشگاه (رئیس شورا).
2-5 - رئیس کتابخانه و انتشارات دانشگاه (دبیر شورا).
3-5 - نمایندهي هر دانشکده یا مؤسسهي وابسته.
4-5 - مسئول نشریات و مجلات
5-5 - مدیر پژوهش
-6-5 دو نفر متخصص موضوع در صورت لزوم
تبصرهي ( 4): در غیاب رئیس شورا ادارهي جلسه به عهدهي دبیر شورا می باشد.
تبصرهي ( 5): ریاست دانشکده دو نفر از اعضاء هیأت علمی منتخب شوراي پژوهشی را به معاون
پژوهشی دانشگاه معرفی میکند که یکی از آنان با تأیید معاون پژوهشی به رئیس دانشگاه معرفی و با
حکم ایشان براي مدت دو سال به عنوان نمایندهي دانشکده درشورا منصوب می گردد.
مادهي 6: اهداف
جلسات شورا حداقل ماهی یکبار با دعوت کتبی دبیر شورا و با حضور حداقل دو سوم کل اعضاء
رسمیت مییابد و تصمیمات با اکثریت نسبی حاضرین قابل اجراست.
:( تبصرهي ( 6
غیبت غیرموجه بیش از 2 جلسهي متوالی یا 3 جلسهي متناوب هر یک از اعضا در یک سال به منزله ي
استعفا تلقی و جانشین ایشان طبق مفاد تبصرهي 2 ماده 5 منصوب خواهد شد.
:( تبصره ي ( 7
6
حق الزحمهي اعضاء شورا مطابق مقررات آیین نامه ي استخدامی اعضاي هیأت علمی دانشگاهها پرداخت
میگردد.
مادهي 7: وظایف
1-7 - بررسی و تدوین آییننامه و دستورالعملهاي ضروري براي پیشبرد اهداف شورا.
2-7 - بررسی و تصویب چاپ، تجدید چاپ و نشر کتب و آثاري که توسط اعضاء هیأت علمی، مترجمین
و مؤلفان براي انتشار به ادارهي انتشارات دانشگاه تحویل می شود.
3-7 - شورا می تواند علاوه بر کتابهایی که از طرف صاحب اثر براي چاپ ارایه می شود هر سال تعدادي
از آثار سودمند و معتبر را براي تألیف یا ترجمه به متخصصین پیشنهاد کند.
4-7 - تعیین داور از داخل یا خارج دانشگاه براي بررسی کتب و آثار ارایه شده به شورا
5-7 - تعیین ویراستار براي کتب و آثار مصوب
-6-7 تعیین حق الزحمهي داوران، مؤلف (مؤلفین)، مترجم (مترجمین) و ویراستاران اثر
7-7 - تعیین قطع، سطور، شمارگان، جلد و قیمت اثر مصوب براي چاپ
8-7 - بررسی و اظهارنظر در مورد تجدید چاپ آثار
9-7 - تعیین اولویت نوبت چاپ آثار مصوب
تبصره 8: عقد قرارداد براي چاپ، نشر و مبادله کتاب با مشورت شورا پس از تأیید شوراي انتشارات با
امضاء معاون پژوهشی می باشد.
تبصره 9: آثار علمی اعضاء هیأت علمی ابتدا باید در گروه مربوطه و سپس در شوراي دانشکده مطرح
و پس از آن توسط معاون پژوهشی دانشکده به شوراي انتشارات ارسال شود.
تبصره 10 : گروه باید حداکثر ظرف مدت دو هفته نتیجه بررسی خود را به دانشکده ابلاغ و دانشکده
نیز در همین مدت زمانی آثار اعضاي هیأت علمی را به شوراي انتشارات اعلام نماید.
تبصره 11 : در صورتی که نتیجهي بررسی انجام شده توسط گروه و یا دانشکده منفی باشد باید در
کمیته تخصصی انتشارات مورد بررسی مجدد قرار گیرد و تصمیم نهایی ارسال کتاب براي چاپ با
شوراي انتشارات است.
بخش دوم: اداره انتشارات
ماده ي 8: وظایف اداره انتشارات
1-8 - امور انتشارات به عهدهي واحدي است که طبق چارت سازمانی مصوب دانشگاه مسئولیت آن را به
عهده دارد و در این آیین نامه ادارهي انتشارات نامیده می شود.
2-8 - تدوین برنامهي سالانهي انتشارات در مورد چاپ و تجدید چاپ کتب درسی و کمک درسی با
همکاري گروههاي آموزشی و مشورت و صلاحدید صاحب نظران با رعایت اولویتها و نیازها جهت
پیشنهاد به شورا.
7
3-8 - دریافت هر نوع اثر تحقیقی، علمی و فرهنگی و ارجاع به شورا پس از فراهم کردن مقدمات امر
4-8 - پیگیري و ابلاغ تصمیمات و مصوبات شورا به دانشکدهها، اشخاص حقیقی و حقوقی، صاحبان اثر،
سازمانها، نهادها و مؤسسات انتشاراتی دیگر.
5-8 - تهیهي گزارش سالانه از فعالیتهاي شورا در پایان هر سال و تدوین برنامهي فعالیتهاي سال بعد
با تصویب شورا.
-6-8 تدوین قرارداد با مؤلف و یا مترجم در مورد اثري که به تصویب شورا رسیده است (طبق فرم
مصوب.)
تبصره 12 : کلیه وظایف اداره انتشارات تا زمان تشکیل، به عهده شوراي انتشارات می باشد.
7-8 - کلیهي آثار تصویب شده در شوراي انتشارات در چاپخانهي دانشگاه به چاپ می رسد. در صورت
نبود چاپخانه در دانشگاه به تشخیص شوراي انتشارات کار چاپ در خارج از دانشگاه صورت می گیرد.
ماده ي 9: روشهاي حمایتی
همه کتاب هاي دانشگاهی که 60 درصد امتیاز ارزیابی توسط داور را کسب نمایند به نحو زیر مورد
حمایت قرار می گیرند.
-1 هزینههاي ارزیابی و داوري به عهده دانشگاه می باشد. –9
2-9 - بیست و پنج درصد هزینه چاپ کتاب با مؤلف و مابقی به عهده دانشگاه می باشد(در خصوص تیرژ
1000 به بالا).
3-9 - حق تألیف یا ترجمه کتب دانشگاهی که به تصویب شوراي انتشارات رسیده باشد، 20 درصد
قیمت پشت جلد ضربدر تعداد شمارگان، منظور می شود، مشروط بر اینکه 60 درصد شمارگان به فروش
رفته باشد.
تبصره 13 : درصورتی که بعد از دوسال پس از چاپ میزان فروش کمتر از 60 درصد شمارگان باشد، حق
الزحمه مولف یا مترجم بر اساس تعداد نسخ فروش رفته تا آن تاریخ، ضربدر 20 درصد قیمت پشت جلد
پرداخت و با ایشان تسویه حساب می شود.
تبصره 14 – مؤسسه در موارد مقتضی و موافقت صاحب اثر می تواند دستمزد متعلقه یا بخشی از آن
را به صورت عین کتاب چاپ شده و با 20 درصد تخفیف از قیمت پشت جلد در اختیار صاحب اثر قرار
دهد.
4-9 - شمارگان بین 500 تا 1500 جلد کتاب بر اساس قرارداد در نظر گرفته می شود.
5-9 - تمام هزینههاي کتب غیر دانشگاهی به عهده مؤلف یا مترجم می باشد.
تبصره 15 - هر اثر برگزیده در دانشگاه یاسوج پنج درصد و هر اثر برگزیده در دانشگاه یاسوج و وزارت
ارشاد ده درصد به حق الزحمه مبنا مؤلف یا مترجم اضافه میشود.
8
-6-9 براي حمایت از اعضاء هیأت علمی که خارج از دانشگاه یاسوج اقدام به چاپ اثري می نمایند
در صورتی مجوز درج لگوي دانشگاه به آنان داده می شود که اولاً تأیید شوراي انتشارات را داشته باشند
ثانیاً کتاب آنها حداقل 50 درصد امتیاز ارزیابی را کسب کرده باشد.
7-9 - در صورت درج لگوي دانشگاه با شرایط تعیین شده، مقرر شد دانشگاه تا 100 جلد از کتاب مورد
نظر را خریداري نماید.
.مادهي 10 : اهداء
شوراي انتشارات در موارد ذیل می تواند به اهداء کتاب اقدام می نماید:
کتابخانه ملی 
کتابخانه منطقهاي 
کتابخانه دانشگاههاي مادر مراکز استان ها 
داوران و ویراستاران اثر یک نسخه 
کتابخانهي دانشکدههاي مربوطه در دانشگاه یاسوج 5 نسخه 
تبصره 19 : شوراي انتشارات می تواند براي معرفی و تبلیغ انتشارات خود از هر کتاب یک نسخه به
سازمان ها ، وزارتخانهها و انجمنهاي مربوطه اهداء نماید.
: مادهي 11
موارد مندرج در ماده هاي 13 و 14 این آییننامه در صورتی که چاپ اثر در خارج از دانشگاه صورت
پذیرد بر اساس قرارداد منعقد شده اقدام خواهد بود.
: مادهي 12
مسئولیت قانونی هر نوع ادعاي حقوقی از طرف ناشر یا ناشرین قبلی با صاحب اثر خواهد بود.
: مادهي 13
دانشگاه میتواند با توافق صاحب اثر نسبت به تجدید چاپ اثر به دفعات و به تیراژي که لازم بداند اقدام
کند.
: مادهي 14
مشخصات زیر باید به طور هماهنگ و یکنواخت در مورد همهي آثار چاپی دانشگاه رعایت شوند.
الف) مشخصات عمومی
ب) مطالبی که باید در پشت جلد درج گردد
ج) مشخصات برگ اول- دوم - سوم
د) فهرست کلی مندرجات
ح) فهرست منابع و مأخذ
و) مشخصات مربوط به حقوق ناشر و صاحب اثر
9
ه) فواصل بین سطور ، نوع حروف و چارچوب صفحات
ح) واژه یاب
ماده ي 15 : فرایند اجرایی داوري و چاپ کتاب
-1-18 شوراي انتشارات بعد از طی مراحل قانونی براي کتب تالیفی دو داور علمی و براي کتب
ترجمهاي یک داور علمی و یک داور ترجمهاي(که بهتر است دانشیار و خارج از دانشگاه باشند) انتخاب
مینماید.
تبصره 20 : کتب ترجمه اي بعد از اصلاح داور علمی براي داور ویراستار ارسال میشود.
-2- بعد از اعلام نظر داوران، نظرات براي مولف یا مترجم فرستاده میشود تا اصلاحات مورد نظر 18
اعمال شود.
-3-18 بعد از اجراي اصلاحات توسط مولف یا مترجم، متن اصلاح شده دوباره براي داور ارسال
می گردد.
-4-18 ارسال اثر براي چاپ و نشر بعد از تایید نهایی داور و شوراي انتشارات صورت می گیرد .
-5 ارسال کتاب چاپ شده براي داور ارزیاب . -18
ماده 16 : ارزیابی
ارزیابی و امتیازدهی کتاب ها براساس شیوه نامه دانشگاه تدوین شده است.
92/10/ این آیین نامه در دو بخش، 19 ماده و 20 تبصره در جلسه ي شوراي پژوهشی دانشگاه مورخ 24
به تصویب نهایی رسید.